De twee plaatsen Stevensweert en Ohé en Laak liggen op een eiland in de Maasin Midden-Limburg, Dit eiland is ooit ontstaan door twee voormalige rivierarmen van de Maas. De hoofdstroom van de Maas vormt hier ook de natuurlijke grens met België en daarom noemen we deze ook wel de Grensmaas genoemd. De andere arm is de Oude Maas.

De ligging op het eiland heeft een belangrijke rol in de geschiedenis van de dorpen Stevensweert en Ohé en Laak gespeeld. De zeer vruchtbare kleigrond trok al in vroege tijden mensen aan. Overigens zorgde de Maas ook voor nodige overlast in de vorm van grote overstromingen. Omgeven door water was het gebied goed te verdedigen. Een eenvoudige woontoren groeide in de late Middeleeuwen uit tot een machtig kasteel.

Vestingstad en vestingwerken

Het oorspronkelijke dorp werd tijdens de Tachtigjarige Oorlog door de Spanjaarden tot vestingstad omgebouwd. Om Stevensweert werd een aarden vestingwal met zeven bastions en vijf ravelijnen aangelegd. Stevensweert heeft tot op heden zijn zevenhoekige omtrek en geometrische stratenpatroon behouden. Vanuit deze vesting werden de land- en waterwegen in de omgeving onder controle gehouden. Een schipbrug en twee veerponten op de Oude en de Nieuwe Maas zorgden voor communicatie met de buitenwereld.

Pas in 1882 kwam er een vaste oeververbinding: een gemetselde brug met acht bogen over de Oude Maas. De grote veren werden uit de vaart genomen, maar sinds 1998 kunnen voetgangers en fietsers bij Ohé en Laak weer de Maas oversteken met een klein veerpontje (van mei tot september). Door grootschalige ontgrindingen na de Tweede Wereldoorlog zijn er op het eiland grote waterplassen ontstaan, een eldorado voor watersporters en natuurliefhebbers.

De originele vestingwal bestaat niet meer. In 2007 werd begonnen met de reconstructie van een klein deel van de vestingwerken aan de hand van historisch kaartmateriaal van een bastion, ravelijn en bijbehorende gracht noordzijde van Stevensweert. Deze zijn nu te bezichtigen.

Andere bezienswaardigheden

Een gedeelte van Stevensweert heeft een beschermd dorpsgezicht. De vestingwerken zijn nog in het stratenpatroon van het stadje te herkennen.

In het in 1858 door de bekende bouwmeester Pierre Cuypers ontworpen gemeentehuis is het streekmuseum Stevensweert / Ohé en Laak gevestigd. Net buiten Stevensweert staat de Hompesche Molen, deze stellingmolen uit 1722 is de hoogste van Limburg. Bij de nabijgelegen Molenplas met haar versteende bomen kun je heerlijk wandelen. Je kunt je in Stevensweert laten rondleiden door een VVV gids.

Elke eerste zondag van de maand kun je deelnemen aan een themawandeling onder leiding van een VVV-gids. Daarnaast zijn er voor groepen, op afspraak, het gehele jaar door, rondleidingen mogelijk.