Daalhemerweg 27
6301 BJ Valkenburg

T: 043 – 820 0040
W: www.kasteelvalkenburg.nl

De Fluweelengrot is een gangenstelsel dat is ontstaan door mergelwinning en bevindt zich in de Nederlandse gemeente Valkenburg aan de Geul. De ingang is aan de Daalhemerweg. De Fluweelengrot is één van de gangenstelsels onder het Limburgse stadje Valkenburg. Vanaf ongeveer 1050 gebruikte men dit gangenstelsel voor de mergelwinning, voornamelijk voor de bouw van het kasteel van Valkenburg. Tegenwoordig is de grot een toeristische attractie.

De grot dankt zijn naam aan Andreas Flouin. In de 17e eeuw was de grot zijn eigendom. Een andere lezing is dat de grot is vernoemd naar het Fluwientje, de steenmarter met een fluweelzachte vacht. De ondergrondse groeve is ontstaan door mergelwinning voor de bouw van Kasteel Valkenburg en ligt deels onder de kasteelruïne. Na de afronding van het kasteel werd de mergel gebruikt voor de bouw van huizen, kerken en andere gebouwen.

Labyrint
Door de winning van mergel is een uitgebreid labyrint van gangen en tunnels ontstaan. De lengte van de Fluweelengrot bedraagt ruim 5 kilometer, waarbij het complete gangenstelsel van alle grotten in Valkenburg meer dan 200 kilometer bedraagt.

In 1937 werd er een heel nieuw gedeelte van de grot blootgelegd. Waarbij er diverse vluchtgangen van het kasteel naar de grotten per toeval werden ontdekt. Deze gangen zijn uitgehouwen door vijandelijke legers die op deze manier het kasteel probeerden te ondermijnen. Vanuit het kasteel werden gangen teruggegraven om de vijanden dwars te liggen. Een groot deel van de vluchtgangen is vernietigd/beschadigd door het uitgraven van de Fluweelengrot, men wist toentertijd niet van het bestaan van de gangetjes af. Een deel van de gangen is in de 20e eeuw gerestaureerd en wordt tegenwoordig gebruikt om via de rondleiding door de Fluweelengrot op de kasteelruïne naar buiten te komen.

Franse tijd
In de Franse Tijd vervulde de grot een belangrijke rol in de Valkenburgse geschiedenis. Omdat de kerk niet meer gebruikt mocht worden werd in de grot een kapel gemaakt. Pastoor Widdershoven bracht daar iedere zondag een mis maar gebruikte de kapel ook om te dopen. Bij een doop moest de persoon wel zijn eigen water meenemen: mergelsteen houdt namelijk geen water vast.

Tweede Wereldoorlog
Ook in de Tweede Wereldoorlog diende de grot als schuilplaats. In het begin van de oorlog werd Valkenburg gespaard voor het oorlogsgeweld. In september 1944 diende de grot als schuilplaats voor de bevolking toen er hevige gevechten plaatsvonden. Ongeveer 400 mensen scholen voor het geweld dat de bevrijding van Valkenburg met zich meebracht. Na 6 dagen en 6 nachten werden zij door de geallieerden bevrijd.

Na de bevrijding heeft de Fluweelengrot een tijd dienstgedaan als veldhospitaal/rustpunt voor vooral Amerikaanse soldaten. In het gangenstelsel zijn op veel plekken ook nog steeds handtekeningen te vinden die door soldaten zijn achtergelaten. Bijzonder is een aantal silhouetten van de laatste lichting soldaten die de grot bezocht.

Net als het kasteel van Valkenburg wordt de Fluweelengrot beheerd door de stichting kasteelruïne Valkenburg. De grot is te bezoeken met rondleidingen, deze zijn in combinatie met een bezoek aan de Kasteelruïne. Tussen begin november en een aantal dagen voor kerst is er in de Fluweelengrot een van de ondergrondse kerstmarkten van Valkenburg.

Bron: Wikipedia